Czym jest rytel pospolity?
Rytel pospolity (Elateroides dermestoides) to drewnożerny owad z rodziny drwionkowatych będący groźnym szkodnikiem technicznym drewna.
Drwionkowate
Drwionkowate znane również jako drwalnikowate są liczącą około 50 gatunków rodziną chrząszczy zaliczaną do nadrodziny Lymexyleoidea. Mają one wydłużone walcowate ciała i wyłupiaste oczy. Ich nazwa pochodzi od drewna w którym odbywa się ich rozwój. Osiągają one od 7 do 18 milimetrów długości.
Larwy drwionkowatych są żółtobiałe, wydłużone i mięsiste. Ich ciało jest łukowato zagięte, a przedtułów charakterystycznie garbaty.
Drwionkowate można podzielić na dwie grupy w zależności od sposobu ich odżywiania się. Pierwsze z nich to mycetofagi. Mycetofagi to organizmy odżywiające się grzybami. W przypadku drwionkowatych są to grzyby rosnące na ścianach chodników drwionkowatych. Grzyby te umieszczane są przez samice na składanych jajach, a następnie zabierane są przez wylęgnięte larwy i zaszczepiane przez nie w ścianach drążonych przez nie tuneli.
Drugie z nich robaki w drewnie żerujące i grzybów nieuprawiające czyli ksylofagi. Przedstawiciele tej grupy drwionkowatych mogą żerować w przesuszonym i suchym drewnie.
W Polsce występują tylko trzej przedstawiciele tej rodziny. Obok rytla pospolitego są to drwionek okrętowiec (Lymexylon navale) i Hylecoetus flabellicornis.
Występowanie rytla pospolitego
Rytel pospolity jest powszechny na terenie całej Europy w tym również Polski. Poza Europą występuje na Syberii i Kaukazie. Pojawia się na terenie lasów liściastych, iglastych i mieszanych oraz w składnicach drewna.
Gdzie żeruje rytel pospolity – żerowisko szkodnika
Rytel pospolity to drewnożerny robak, który może rozwijać się w różnych gatunkach drzew iglastych i liściastych. Najczęściej rozwija się on w sosnach, modrzewiach i grabach. Rytle pospolite najczęściej żerują w nieokorowanych drzewach ściętych, złamanych lub powalonych w okresie jesienno-zimowym. Rytel pospolity to robak w drewnie mający duże wymagania dotyczące wilgotności drewna. Zasiedla tylko takie, którego wilgotność wynosi co najmniej 30-40 %. Nierzadko zdarza się, że wiele pokoleń rytli pospolitych atakuje ten sam materiał lęgowy. Pożywieniem rytli pospolitych nie jest drewno, lecz strzępki symbiotycznego grzyba Endomyces hylecoeti. Grzyb ten rozwija się na ścianach chodników larwalnych rytla pospolitego.
Szukasz firmy zwalczającej szkodniki drewna? Corneco – Skuteczne zwalczanie szkodników drewna
Jak wygląda rytel pospolity
Ciało rytla pospolitego jest wydłużone i walcowate. Ma ono od 6 do 18 milimetrów długości. Miękkie pokrywy rytla pospolitego rozchodzą się ku końcowi. Czułki piłkowane. Samice są żółto- lub czerwonobrunatne. Barwa ciała samców od żółtej do czarnej.
Rozmnażanie się rytli pospolitych
Osobniki dorosłe rytli pospolitych pojawiają się od kwietnia do czerwca. Najliczniej te drewnożerne robaki pojawiają się w maju.
Walcowate, silnie wydłużone i zaokrąglone na końcach jaja składane są przez samice rytli pospolitych pojedynczo lub po kilka sztuk. Mają one od 1 do 1,3 milimetrów długości.
Żółtawobiałe larwy rytli pospolitych wylęgają się z jaj po upływie kilkunastu dni od ich złożenia. Mają one 20 milimetrów długości. Ich ciała są łukowato zgięte. Przedplecze kapturowato naciągnięte jest na głowę. Charakterystyczną cecha larw rytla pospolitego jest stożkowaty, ostro wyciągnięty wyrostek. Na wyrostku tym znajduje się od 6 do 7 par równomiernie umieszczonych ząbków. Wkrótce po wylęgnięciu się z jaj larwy rytla pospolitego zaczynają drążyć chodniki. Czasami od razu drążone są one w głąb drewna, a czasami larwy rytli pospolitych najpierw żerują na powierzchni drewna wzdłuż włókien by dopiero potem zacząć drążyć drewno w głąb. Chodniki które drążą te robaki w drewnie mają kształt falisty.
Początkowo mają one 0,5 milimetra długości, a pod koniec rozwoju larw ich szerokość dochodzi do 4 milimetrów. Ich długość wynosi od 18 do 26 centymetrów. Wewnątrz tuneli nie ma trocinek ani mączki drzewnej ponieważ usuwane są one przez larwy rytla pospolitego na zewnątrz przez otwór którym dana larwa weszła w drewno. Usuwane przez rytle trocinki gromadzące się na korach drzew ułatwiają wykrycie obecności tych owadów wewnątrz danego drzewa. Uszkodzenia drewna powodowane przez te robaki w drewnie są bardzo poważne. Sięgają one aż do twardzieli.
Pożywieniem larw rytla pospolitego są strzępki symbiotycznych grzybów. Grzyby te przenoszone są przez samice rytli pospolitych na jaja, a przez nie na larwy i rozwijają się na ściankach chodników larwalnych. Obumierająca grzybnia powoduje czernienie ścian tuneli larwalnych. Żerowanie trwa aż do późnej jesieni. Po zakończeniu żerowania larwy rytla pospolitego zatykają otwory wejściowe i zimują w głębokich warstwach drewna. Larwy tego owada w drewnie zaczynają ponownie żerować dopiero wczesną wiosną.
Poczwarki rytla pospolitego pod względem wyglądu przypominają osobniki dorosłe. Ich charakterystyczną cechą są lekko zagięte do przodu końce znajdujące się na tergitach odwłokowych.
Osobniki dorosłe rytla pospolitego żyją bardzo krótko. Od 2 do 4 dni. W tym czasie nie pobierają one pokarmu. Cykl rozwojowy rytla pospolitego najczęściej trwa rok, ale w wyjątkowo niekorzystnych warunkach może on wydłużyć się do 2 lub 3 lat.
Rytel Pospolity – Groźny szkodnik drewna
Rytel pospolity jest wyjątkowo groźnym szkodnikiem drewna liściastego i iglastego. Powoduje on jego rozległe uszkodzenia. Często pojawia się masowo. Szczególnie duże zniszczenia rytel pospolity powoduje na składnicach drewna.
Szukasz firmy zwalczającej szkodniki drewna? Corneco – Skuteczne zwalczanie szkodników drewna